KBO Groningen verdiept zich in AI
Wat doet AI met onze welvaart en welzijn
dinsdag 22 oktober
AI, Artificial Intelligence, ofwel kunstmatige intelligentie, wat moeten we ermee?? Deze vraag stond centraal op de Seniorenconferentie, die 13 maart gehouden werd in Hoogezand Groningen. Bij de evaluatie van de conferentie bleek dat veel congresgangers verder wilde met dit thema. En dat gebeurde.
Op dinsdag 22 oktober was de zaal in de Binding in Oude Pekela geheel gevuld met geïnteresseerde senioren. Een mooi gemêleerd gezelschap, samengesteld uit leden van onze seniorenbonden, Vrouwen van Nu en een aantal die niet verbonden zijn met een vereniging of organisatie.
Marian Cuypers fungeerde als dagvoorzitter. Zij was het die destijds dit actuele thema heeft weten te agenderen op het congres en kennis heeft van de AI wereld in Groningen. Een goede zet!
In haar opening zette zij de bijeenkomst neer vanuit de gedachte: AI; wat doet dat met onze welvaart en welzijn en, is het hulp of risico?
Mirjam Plantinga van ELSA AI Lab Noord Nederland loodste ons door de, voor velen van ons, nog wazige materie.
Zij ging in op de impact, juridische en ethische aspecten van AI.
AI is afhankelijk van data die wereldwijd opgeslagen zijn in computers. Hoe meer en beter data, hoe beter AI het werk kan doen. We merken dat al dicht bij onszelf. Alles wat wij achterlaten, wordt o.a. gebruikt om reclame berichten, die voor ons aantrekkelijk kunnen zijn, te vermelden in programma's waar we mee werken. Artsen gebruiken AI in de zorg. Onze navigatie is gebaseerd op AI. Met een simpele vraag, kunnen we teksten en gedichten laten schrijven door Chat GTP.
Vanuit alle gegevens haalt AI het meest geschikte of gewenste antwoord. Het is aan ons, wat we daarmee kunnen en/of doen. In de zorg blijft de arts altijd verantwoordelijk voor wat hij of zij doet met hetgeen geadviseerd wordt vanuit het systeem. Wel blijkt in de praktijk dat met deze methode heel veel juiste en bruikbare informatie verkregen wordt, maar dat de plank soms ook helemaal misgeslagen kan worden. Dat kan gebeuren als mensen formulieren in moeten vullen en daar fouten insluipen, omdat mensen de vragen niet goed begrijpen of fout interpreteren. Dat kan desastreuze gevolgen krijgen voor de mensen of groep die het betreft. Het halen van gegevens met AI, blijft dus als mens eigen verantwoordelijkheid dragen.
Om dit allemaal te kunnen bereiken wordt gewerkt met algoritmes. Dat klinkt ingewikkeld en moeilijk, maar feitelijk is het niet meer dan een aantal stappen die gezet moeten worden om een bepaald doel te kunnen bereiken. Het zijn mensen die deze stappen bedenken, samenstellen en invoeren. De computer voert slecht uit. Zij het wel razendsnel. Wij mensen kennen emotie en empathie. De computer niet. Die grijpt in gegevens die nodig zijn om het gevraagde antwoord te produceren. Op deze manier kunnen geheel nieuwe ontwikkelingen in gang gezet worden.
Kijken we naar het gebruik van AI, dan zien we dat van de 18 tot 25 jarigen 75 % daarmee aan het werk zijn en van de senioren 13 %. Dit loopt snel op. Vooral als we bedenken dat AI toepassingen te vinden zijn bij het gebruik van Facebook, gezichtsherkenning, betalen met de iPhone, Netflix, bonuskaarten van supermarkten enz.
Ook in ziekenhuizen vindt er op dit gebied ontwikkeling plaats. Bij het beoordelen van röntgenfoto's, de bewegingscapacitiet van baby's, het lezen van fracturen, het voorspellen van nieuwe epidemieën enz. enz. wordt gebruik gemaakt van AI. Op zich een mooie en welkome ontwikkeling.
Mirjam verwoordt het zo: “Het is net als een hamer. Die kun je gebruiken om een huis in elkaar te timmeren. Je kunt er ook iemand mee op zijn hoofd slaan. Dat is nooit de bedoeling geweest bij de uitvinding van de hamer. Maar het gebeurt toch. Daarom is het van het grootste belang, dat er afspraken en regelgeving wordt gemaakt over het gebruik van AI.”
De maatschappij speelt hierin een belangrijke rol. Alleen de besturing van data en apparaten regelen is niet genoeg. En wetgeving loopt altijd achter ontwikkelingen aan. Daar moeten we wel op bedacht zijn.
Risico's schuilen bijvoorbeeld in negatieve beeldvorming. In het geval in data veel negatiefs of fouten zijn opgenomen over een bepaalde doelgroep, kan dat desastreus uitpakken. Denk hierbij aan minderheden, bijstandsgerechtigden, sollicitatie perikelen enz.
Zodra mystificatie ontstaat, moet er ingegrepen kunnen worden. AI zelf kan deze problemen niet oplossen. Daarnaast is er de permanente datahonger van het systeem en de wens van mensen om data te minimaliseren.
Een ander punt is het verliezen van vaardigheden. Sinds we beschikken over de rekenmachine, zijn we het hoofdrekenen verleerd. De navigatie zorgt ervoor dat we niet meer hoeven na te denken over hoe we van A naar B gaan. Toch is en blijft het belangrijk dat we zelf goed blijven nadenken en ons niet zomaar overleveren aan de moderne mogelijkheden. We moeten de goede inschattingen kunnen blijven maken en, als we, om welke reden dan ook, niet over het systeem kunnen beschikken, moeten we toch verder kunnen. “En weet, machines hebben geen moraal. Wij mensen moeten oppassen dat we steeds meer als machines gaan denken. Gebruik het goede, de mooie dingen van AI.” Met dit laatste sloot Mirjam haar verhaal voor de pauze af.
Na de pauze was de vragenronde. Maar liefst 26 papiertjes met een of meerdere vragen kwamen er uit het ademloos toegeluisterde publiek.
To the point en bijzonder begrijpelijk werden ze door Mirjam beantwoord.
Mirjam Plantinga, wat een kanjer.
Wij snapten het allemaal.
We hebben stof tot nadenken gekregen.
Gebruiken AI.
Zijn er niet bang voor.
En weten: gebruik het goede en blijf kritisch!
Met veel elan en plezier is deze bijeenkomst georganiseerd door de drie partijen:
Ricky van den Aker